Persoonlijke opening: verandering ontstaat door dialoog
Monique Cremers, voorzitter van de Raad van Bestuur van Amsta, trapte de middag af met een persoonlijk verhaal. Ze begon 47 jaar geleden haar loopbaan in het OLVG, net nadat de nonnen vertrokken waren. “In het OLVG kwam de hele wereld voorbij,” vertelde ze. “Door de academie van het leven leerde ik dat een evenwaardige behandeling niet vanzelfsprekend is.” Haar boodschap: we moeten ongelijk investeren om ongelijke kansen te verkleinen. Monique Cremers sloot af met een citaat van Jane Goodall die de dag ervoor was overleden: "Verandering ontstaat door te luisteren, vanuit je buik en de dialoog aan te gaan met mensen die anders denken."
Inclusieve zorg als onderdeel van een rechtvaardig systeem
Fonda Sahla (voorzitter van het Nationaal Netwerk Inclusieve Zorg en voormalig Tweede Kamerlid) en Petra Verdonk (arbeid- en gezondheidspsycholoog) spraken over inclusieve zorg als essentieel onderdeel van een rechtvaardig systeem. Inclusieve zorg is volgens hen geen rocket science.
Toch is het nog niet de norm. "We zijn een superdiverse samenleving,” zegt Fonda, “maar organisaties hebben vaak handelingsverlegenheid.” Haar missie is helder: ze wil de gezondheidsverschillen verkleinen en de zorg rechtvaardiger maken. Iedereen heeft recht op toegankelijke en passende zorg. Vanuit dat oogpunt heeft ze de initiatiefnota 'Op weg naar inclusieve zorg’ ingediend: een voorstel van het veld, vóór het veld.
Naar aanleiding van deze nota is Petra met collega’s een onderzoek gestart naar de meerwaarde van inclusieve en cultuursensitieve zorg. Ze benadrukte dat cultuursensitieve zorg ‘gewone zorg’ is, met net dat beetje extra aandacht. Daarin hebben professionals oog voor verschillen in normen, waarden en achtergronden. In de praktijk vraagt dit om respect, zelfreflectie, kennis van culturen en het vermogen om eigen aannames te onderzoeken.
Samen richtten zij het Nationaal Netwerk Inclusieve Zorg (NNIZ) op, dat ervoor zorgt dat inclusieve zorg op de agenda blijft staan bij bestuurders en zorgverzekeraars.
Workshops vol inzichten en actie
Na een korte pauze volgden drie interactieve workshops.
- Leer omgaan met polarisatie door Humanistisch Verbond: Marishelle Lieberwerth nam ons mee in wat polarisatie is: groter wordende tegengestelde opvattingen die resulteren in wij-zij denken. Een verrassend feit: polarisatie is de afgelopen jaren niet toegenomen. Sterker nog, op meer onderwerpen is er consensus. Deelnemers onderzochten hoe hun verschillende sociale rollen (zoals ouder, hulpverlener, leidinggevende) hun blik kleuren. Vanuit deze rollen kun je mogelijk anders naar een stelling kijken, geraakt worden en daardoor meer begrip voor de ander krijgen. Vanuit hun eigen gekozen rollen, gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over Palestina.
- Ambassadeursprogramma Diversiteit & Inclusie (V&VN): Lisa Noordman nam de deelnemers mee in het ambassadeursprogramma Diversiteit & Inclusie. Ze lichtte toe hoe zorgprofessionals zich kunnen ontwikkelen tot inclusieve ambassadeurs. Ambassadeurs Janneke Schuitenmaker (OLVG) en Wisal El Moumene (Cordaan) deelden hun ervaringen over het programma en welke lessen zij hebben geleerd. Hun boodschap: “Inspireer vanuit je hart, daar gaan mensen op aan.”
- Discriminatie en racisme (Leyden Academy): Nina Conkova en Jolanda Lindenberg werkten met deelnemers aan een casus over een verpleeghuis voor mensen met dementie waarin verpleegkundigen te maken krijgen met racisme. In de workshop stond het moreel dilemma centraal. Het is nodig om vier stappen te doorlopen om tot voorstellen van acties te komen: feiten, emoties, reflectie en actie. De nadruk lag op het splitsen van de feiten en emotie. Zelfreflectie bleek de sleutel om racisme en discriminatie te doorbreken.
Panel en ondertekening manifest
Tijdens het panelgesprek spraken Twie Tjoa (zzp’er bij diverse professionele advies-en begeleidingstrajecten), Alexander Scholtes (wethouder van Amsterdam), Marjan Stomph (ergotherapeut, docent en trainer) en Monique Cremers over het ‘Manifest voor divers-sensitieve, inclusieve en gelijkwaardige zorg en welzijn’. Hun gedeelde visie en ervaringen onderstreepten het belang van bestuurlijk commitment en samenwerking in de sector. Alexander Scholtes pleitte voor een zorgzame én geïnteresseerde samenleving waarin iedereen zich gehoord en gezien voelt. Twie benadrukte het belang van bestuurlijk commitment. Marjan beaamde dit: “We moeten blijven investeren, anders wordt het een lege huls.” Monique sloot af: “Als bestuurders moeten we onze verantwoordelijkheid nemen.”
Slot en vooruitblik
15 organisaties ondertekenden het manifest. Een belangrijke stap, waarmee de organisaties zich inzetten voor een toekomst waarin iedereen zich welkom, veilig en gewaardeerd voelt. Monique Cremers: “Met dit manifest verplichten we ons om kennis te delen, van elkaar te leren en dit op te nemen in beleid.”
Tijdens de afsluitende borrel werd volop nagepraat en genetwerkt. Het was inspirerend om met zowel bestuurders als professionals uit zoveel verschillende organisaties het gesprek aan te gaan. Dit smaakt naar meer.
Kijk hier voor meer informatie over het netwerk Diversiteit, Gelijkwaardigheid en Inclusie.
Fotografie: Wilke Geurds